Geschreven op 22 december 2016 – Door Kristel de Groot
Op 17 november verzorgden in Eindhoven twee jongeren hun pitch in het kader van Sociale Investeringsmaatschappij (SIM). De resultaten daarvan waren zo positief dat de gemeente Eindhoven een ‘go’ heeft gegeven op het opschalen van dit concept. De uitdaging voor 2017 wordt daarmee: kunnen we maximaal maatwerk combineren met een zekere mate van structuur? Hoeveel uitzonderingen durven en kunnen de sociale investeerders aan?
In een eerder blog beschreef ik al hoe we dit jaar drie jongeren begeleidden onder de noemer Sociale Investeringsmaatschappij. Twee van hen verzorgden op 24 november jl. hun pitch, in een grote zaal van het Eindhovense gemeentehuis. Deze zaal zat voller dan verwacht, het was maar goed dat de twee jongeren vooraf geen weet hadden van de grote opkomst. Anders hadden ze zich nog nerveuzer gemaakt. Het publiek bestond voor een groot deel uit ‘sociale investeerders’: partijen die de jongeren, afhankelijk van hun verhaal en plannen, verder zouden kunnen helpen. Zo waren er vertegenwoordigers van de gemeente Eindhoven, woningcorporatie Woonbedrijf, het Summa College, Dynamo Jeugdwerk, GGzE, Stichting DOOR en de reclassering. Ook waren mensen uit het bedrijfsleven op de pitches afgekomen. En dan was er natuurlijk ook nog de nodige familie. De twee jongeren namen het gehoor mee in hun verleden en vooral hun gedachten over de toekomst, hun droom.
Mismatch
De pitch van de jonge vrouw concentreerde zich op haar schuldenproblematiek. Eerder al hadden we namelijk de drempels naar werk en een opleiding kunnen wegnemen. Uit haar verhaal bleek dat ze schuldsanering vooral zag als een soort straf, en dan vooral één waar haar kinderen de dupe van zouden worden. Er zou immers bij een schuldsaneringstraject nauwelijks nog ruimte blijven om het leven voor haar kinderen leuk te houden. Na een emotionele pitch en een diepgaand gesprek tussen investeerders en deze jonge vrouw gaf zij bij het ontkurken van de champagne aan “Ik heb er zelfs wel een beetje zin in… wat mij betreft mag het gelijk beginnen, ik wil er nu zo snel mogelijk vanaf!” Gaandeweg bleek dat haar problematiek vooral zo kon ontsporen door een mismatch met haar wijkgeneralist. Achteraf zou je kunnen zeggen dat dit probleem ook zonder deze hele exercitie getackeld had kunnen worden, maar dat weet je pas als je het pad hebt afgelopen. Het maakt nog maar eens zichtbaar dat toegang tot steun en zorg soms echt op details hangt, en het is moeilijk om bij hulpvragers direct in te zien waar ‘de plaat blijft hangen’. Dat is hier nu dus gelukt. De pitch van de jonge man betrof een bredere zoektocht naar een zelfstandige woonruimte, opleiding en werk. Door het Summa College gaat hij intensiever begeleid worden bij zijn studiekeuze, financiering van voorbereidende cursussen en het benodigde studiemateriaal. Woonbedrijf biedt hem een zelfstandige woonruimte met mogelijkheid tot woonondersteuning. Veel andere aanwezige ondernemers waren bereid hem een stage en/of baan aan te bieden. Deze investeringen gaan zijn leven veranderen zoals hij zelf na afloop zei: ’24 November 2016 is een dag die ik mijn hele leven zal blijven herinneren, de mooiste tot nu toe’.
Buiten het normale circuit
De snelle wijze waarop de oplossingen direct na de pitches tot stand kwamen, zijn veelzeggend en hoopgevend. Eens te meer bleek dat het op één lijn krijgen van partijen soms de lastigste hobbel is, omdat het binnen de ‘normale’ gang van zaken allemaal volgtijdelijk moet gebeuren. Doordat de jongeren zichzelf in beeld brachten als compleet en meerdimensionaal mens werd het grotere plaatje voor de aanwezige partijen duidelijk. Zo zagen ze hoe ze elkaar konden versterken in het bieden van ondersteuning en andere diensten. Is dat vernieuwend? Is dat disruptief? Nee, maar kennelijk gebeurt het bij sommige mensen die hulp en steun nodig hebben toch niet vanzelf. In het ‘normale proces’ zit voor sommige mensen een kink, die lastig weg te krijgen is. Dat realiseerden zich ook Nanny Huismans (Hoofd Sociaal Domein) en Jeroen Hoenderkamp (Strategisch Adviseur Sociaal Domein) van de Gemeente Eindhoven. Zij hebben dan ook een ‘go’ gegeven op de voortzetting van de Sociale investeringsmaatschappij. Nanny Huismans zei over deze manier van werken: ‘Dit is waarom ik dit werk ben gaan doen, om dit mede mogelijk te maken.’
Spannende vervolgfase
Dankzij die gemeentelijke steun kunnen we in het komende jaar opschalen naar het verder helpen van vijftien jongeren. We gaan dus een aanzienlijk grotere groep begeleiden, en daarmee komen we in spannend vaarwater. De basisgedachte van de Sociale Investeringsmaatschappij is: we willen een niet-regulier traject opzetten naast het reguliere en bestaande proces. Dat is bij een paar jongeren per kwartaal makkelijker dan straks bij vijftien of later zelfs meer. Want ten eerste: hoe gaan we de balans aanbrengen tussen intensief maatwerk en toch iets van procesmatig werken? Dat is een organisatorisch vraagstuk, waar we ons nu in vastbijten. De tweede vraag is niet minder interessant. Hoe gaan de investeerders (zoals de gemeente, een onderwijsinstelling of een woningcorporatie) om met meer uitzonderingen? Bij twee is dat nog overzichtelijk, een mooie geste. Maar hoe gaat dat bij grotere aantallen? De interessante vraag wordt dus of je niet-structuur toch in iets van een structuur kunt gieten. Of je maximaal maatwerk kunt combineren met een invulling die voor iedereen acceptabel blijft. Ik denk zelf dat, en de beslissers binnen gemeente Eindhoven zijn het ongetwijfeld met me eens, er nu nog te veel mensen buiten de bestaande processen vallen. Daar moet dus een alternatief voor komen, en daar gaan we in 2017 vol op inzetten. Wordt vervolgd!